Саха таабырыннара / Якутские загадки

Народное творчество (Фольклор)

Таабырын – саха норуотун ?рк?н ?й?, тылын дэгэтэ, уу?а-урана. Бу кинигэ?э киирбит айыл?а, саха норуотун оло?ун-дьа?а?ын ту?унан, о.д.а. таабырыннар тулалыыр эйгэни билэргэ-к?р?рг?, толкуйдуур дьо?уру, бол?омтону сайыннарарга, т?р??б?т тылга интэриэ?и ??скэтэргэ, иллэ? кэми ту?алаахтык атаарарга к?м?л????хтэрэ.

Загадка – это кладезь народной мудрости. В книге подобраны интересные загадки о природе, жизни и быте народа саха. Загадки развивают внимание и воображение, логику и мышление ребенка, пробуждают интерес к родному языку, помогают интересно, весело и с пользой провести свободное время.

Саха таабырыннара / Якутские загадки

Таабырын т?рд? Таам Татакай

Былыр ?р?б?л??сс?йэ иннигэр саха дьоно-сэргэтэ кы?ы??ы у?ун киэ?элэргэ к?м?л??к о?ох иннигэр олорон таабырынна?ар ?гэстээхтэрин ту?унан этнографтар, фольклористар И.А. Худяков, В.Л. Серошевскай, С.В. Ястремскай, саха ма?найгы ??рэхтээхтэрэ А.Е. Кулаковскай, С.А. Новгородов, Г.В. Ксенофонтов бэлиэтээн а?арбыттара ?г?с.

Дьэ уонна таабырынна?алларыгар таабырын т?рд? Таам Татакай аата бэрт элбэхтик ахтыллар, уос номо?о буолар эбит. Э.К. Пекарскай, онтон кини кэнниттэн таабырыннары норуот тылынан айымньытын жанрын бы?ыытынан анаан ??рэппит С.П. Ойунская Таам Татакайы анал аат курдук к?рб?тт?р. Би?иги санаабытыгар, син эмиэ Сээркээн Сэ?эн эбэтэр Оло?холоон Обургу курдук таабырыны толорууга, таайсыыга сы?ыаннаах мифологическай уобарас буолуон с?п. Таам диэн таабырын диэн тыл оло?ун курдук к?р??ххэ с?п. Оттон Татакай – таабырыны таайсыыга татакайдаа?ыны, со?уйууну-?м?р??н? ойуулаан-дь???ннээн, уобарастаан к?рд?р??н? кытта сы?ыаннаах тыл дэгэтэ. С.П. Ойунская таба бэлиэтииринэн, таабырынна?ыы са?аланыытыгар хайаан да этиллэр таабырынна?ыы са?аланыытын к?рд?р?р уос номо?ун да курдук к?р??ххэ с?п. Былыр саха бала?аныгар кыралыын-улаханныын мустан таабырынна?ан к??-дьаа буола олороллорун санатар. Ол да и?ин ?р?б?л??сс?йэ иннинээ?и саха оло?ун-дьа?а?ын анаан ??рэппит В.Л. Серошевскай кы?ы??ы у?ун киэ?элэргэ таабырынна?ыы о?о аймах саамай с?б?лээн дьарыктанар дьарыга буоларын бэлиэтээбитэ мээнэ?э буолбатах. Итиэннэ кини таабырыннар Саха сирин бары муннуктарыгар тэ?инэн тар?аммыттарын анаан суруйбута. Саха литэрэтиирэтин а?ата А.Е. Кулаковскай-?кс?к?лээх ?л?кс?й ?с хо?ооннорун, саха таабырыннарын сахалартан биир бастакынан Саха сирин кэрийэ сылдьан оло?ун устата хомуйбута уонна кинилэр эмиэ бары улуустарга тэ?инэн тар?аммыттарын, биллэллэрин бэлиэтээбитэ. Кини хомуурун Н.Н. Толоконскай бэйэтин аатынан «при ближайщем участии учителя А.Е. Кулаковского» диэн дьаралык суруктаан бэчээккэ ?р?б?л??сс?йэ иннигэр та?аарбыта. Кэлин биллиилээх историк Е.Е. Алексеев, фольклорист Н.В. Емельянов ?кс?к?лээх ?л?кс?й тус бэйэтин ?лэтэ буоларын олохтоохтук бы?ааран тураллар.

Сахалыы сурук-бичик ааптара С.А. Новгородов саха таабырыннара о?о ?й?н-санаатын сайыннарарга, булугас ?йд??х буоларга ту?алаа?ын ыйара. Ол да и?ин кини ма?найгы сахалыы ??рэх кинигэтин бэлэмнээн та?аарарыгар таабырыннары хайаан да киллэрэри наадалаа?ынан аахпыта. ТЛИ Институтун (билигин ГЧ уонна ААХНПИ) фольклористара фольклорнай-диалектологическай экспедицияларга сылдьан уонна биирдиилээн фольклору хомуйааччылар Саха сирин улуустарыттан ?г?с таабырыны суруйан ?йэтиттилэр. Билигин уопсайа НА СС Саха сиринээ?и Научнай киинин Рукописнай фондатыгар 15 ты?ыынча таабырын араас варианнара уурулла сыталлар. Бу сыаната биллибэт с???мэр баай матырыйаалы С.П. Ойунская анаан чинчийбитэ-??рэппитэ уонна кандидатскай диссертациятын оччотоо?у Сэбиэскэй Сойууска биллэр фольклорист учуонай Б.Н. Путилов салалтатынан сити?иилээхтик к?м?скээбитэ. Кини саха таабырыннарын хомуурунньугун сахалыы, нууччалыы тылларынан бэчээккэ бэлэмнээн та?аарбыта. Онуоха 2855 таабырыны то?ус суол б?л?хх? наардаан киллэрбитэ. Хомуурунньукка саха ки?итэ бэйэтин тулалыыр эйгэтин, айыл?аны, кыылы-с??л?, к?т?р?-с??рэри, дьиэтин-уотун, туттар малын, туохха итэ?эйэрин ту?унан уус-уран тылынан ойуулаан бэргэнник этэн таайтарар ?гэстээ?э к?ст?р.

С.П. Ойунская саха таабырыннарын наардаа?ыныгар оло?уран, эт